martes, 15 de mayo de 2018

CHARLA REFRANEIRO POPULAR


El pasado vernes 11 de mayo, Ángela Ferreira, da oficina de coordinación cultural y llingüística del Parque Histórico del Navia veu al colexo a darnos úa charla sobre el Refraneiro Popular na cuenca del Navia. 

Dende el C.P. Dario Freán Barreira queremos agradecerye el sou trabayo porque deprendimos muitas cousas y gustóu a todos os nenos y as nenas del colexo.




martes, 8 de mayo de 2018

DÍA DAS LLETRAS ASTURIANAS

El pasado vernes 4 de mayo celebrouse nel colexo público Dario Freán Barreira el Día das Lletras Asturianas. 


Os alumnos/as de quinto recitaron un poema de Alejandro Antuñez dedicado 'Al Pico Xarrio'.


Os alumnos/as de sesto representaron a obra galardonada col premio á meyor actriz: 'A Serena del Meiro'.


miércoles, 25 de abril de 2018

A SERENA DEL MEIRO



A SERENA DEL MEIRO

PERSONAXES:

• Pacón
• Pepe
• Serena
• Enfermeira
• Enfermeira 2
• Médica
• Alcaldesa
• Conceyal
 Conceyal 2


Pacón ta pescando nel río Meiro y s’ acerca el sou amigo Pepe.
Pepe: Qué Pacón, ¿nun hai nada hói?.
Pacón: Nada, llevo tres horas aquí, y namás saquéi úa triste furagaña pequena que tuven que tirar.
Pepe: Nun hai nada nel río.
Pacón: Nin nel río nin en outra parte, tuven el outro día na praya de Foxos y nun saquéi nin un muil.
Pepe: Con lo que temos coyido condo éramos nenos.
Pacón: ¡Espera, espera!, que tan picando.
Pepe: Daye Pacón, que nun s’escape.
Pacón: ¡Nun podo é mui grande!.
Pepe: ¡Home!, ¡que nun se diga Pacón! que fuche central dos Castros.
Pacón: Calla a boca y axúdame folgazán.
Pepe: Vou (Axuda a Pacón a coyer a caña).
Pacón: ¡Vou sacar un roballo que mete medo el medo que mete!.
Pacón recoye a caña y trai úa especie de peixe mui grande. É úa muyer de cintura p’arriba y un peixe de cintura pa baxo.
Pacón: ¿Qué é esto?.
Serena: Bus días, ¿Únde tou?.
Pepe: Nun sei que é esto pero un roballo nun é, os roballos nun falan.
Serena: ¿Qué tou fendo aquí?, nun m’acordo de nada.
Pacón: ¿Qué clase de peixe es tu?.
Serena: Nun soi un peixe, soi úa serena.
Pepe: Eso é imposible, as serenas nun esisten. Y si esistieran nun falarían como nós.
Serena: ¡¡Nun podes tar más equivocao!!. Como nun vamos esistir, entonces ¿qué soi eu?.
Pacón: Nun sei, nunca tal cousa vin.
Serena: Y claro que falamos como vós, si non ¿qué vamos falar?.
Pacón: ¡Quedo tollo!.
Serena: El problema que teño agora é que nun m’acordo de nada.
Pepe (mirando pa Pacón): Temos que axudarla.
Pacón: ¿Y si a chevamos al Hospital de Xarrio?.
Pepe: Bua idea. Ei sabrán que fer.
Pacón: ¿Como femos pa chevarla?.
Pepe: Teño úa carretilla nova, podemos montarla ei.
A coyen entre os dous y a suben á carretilla y marchan.
Pacón, Pepe y a serena entran nel Hospital de Xarrio y s’atopan cua enfermeira.
Enfermeira: ¿Qué me traéis aquí?, esto nun é úa pescadería.
Serena: Nun soi un peixe.
Enfermeira: Entós ¿qué es? fiya del alma.
Serena: Soi úa serena. Úa serena del río Meiro pa ser más esatos.
Enfermeira: ¡Oh Virxen!, será miyor que chame á médica.
Marcha y volve coa médica y outra enfermeira.
Médica: Bus días.
Enfermeira 2: Si nun lo vexo nun lo creo. É úa serena de verdá.
Enfermeira: Que che dixen.
Médica: Pero como sois tan paraxismeiras ho!!.
Enfermeira 2: É que nunca tal cousa vin.
Médica: Deixar de parolar, esta xénte veu aquí buscando axuda pero muito me temo qu’este caso vei más llonxe dos meus conoceméntos.
Pacón: Entós que femos con ella, dice que nun s’acorda de nada.
Médica: Pá pérdida de memoria pode tomar estas pastillas (ye dá as pastillas á serena y esta as mete na boca), é lo que yes receto ás personas, pero pa os peixes…… digo pas serenas…… nun sei si funcionará.
Pacón, Pepe y Serena: Muitas gracias!!.
Médica: Sinto nun poder axudar más.
Serena: Xa fixiche abóndo, agradézcocho muito, parece qu’as pastillas xa empezan a fer efecto porque m’empezo a acordar de lo que pasóu.
Pacón: ¿Y que pasóu?.
Serena: Taba nadando pol río tranquilamente condo de sopetón choquéi contra úa llavadora que dalgún cocho tiróu allí, maréeime y entós foi condo m’enganchéi nel voso anzolo.
Pepe (mirando pa Pacón): Xa m’estrañaba a min que sacaras semexante peixe.
Médica: ¿Por qué nun vais á casa del conceyo? pode qu’a alcaldesa vos reciba y asina podeisye dicir lo da basura del meiro.
Serena: Bua idea.
Pacón: Vamos.
Médica: Que teñais sorte. Ta llougo.
Pacón, Pepe y a serena: Muitas gracias, ta llougo. (Y se van cua serena montada na carretilla).
Pacón, Pepe y a serena entran na casa del conceyo y s’encuentran á alcaldesa falando con dous conceyales.
Pacón, Pepe y a serena: Bus días.
Conceyal: Nun queremos pescáo, xa pasóu a pescadeira, gracias.
Alcaldesa: Esto nun é un peixe, parece ua……..
Serena: Serena.
Alcaldesa: ¡Serena!, esto nun pode ser. Pensé que nun esistíais.
Serena: Pos xa ves que si, anque si nun poñéis remedio… más cedo que tarde deixaremos de esistir.
Conceyal 2: ¿ Por qué dices eso?.
Serena: Porque á xente xa nun ye importa a naturaleza, tira as cousas al suelo ensuciándolo todo, queima os montes pa fer pastos pas vacas, ensucia el río y a mar con toda clase de cochadas, nun vos podéis nin imaxinar a cantidá de basura que trai a marea.
Pacón: Eso é verdá, el outro día pesquéi ua bota veya.
Pepe: Eso é lo que pescas sempre.
Serena: A xente ten qu’entender qu’el río nun solo é das serenas como eu, é de todos, igual qu’os móntes y a mar, por eso entre todos temos que cuidar a nosa terra.
Alcaldesa: Tou mui d’acordo con lo que dices, nun sei como nun nos dimos cuenta antes. Vou tomar cartas nel asunto. Agora podes volver al río, a partir d’agora vamos fer todo lo posible por cuidar esta terra tan guapa que é a nosa.
Muitas gracias amiga serena por abrirnos os oyos y (mirando al público) muitas gracias a todos vosoutros por vir y dedicarnos un pouco de voso tempo. Muitas gracias!!.



~FIN~

DANIEL FERNÁNDEZ SUÁREZ
    (16/10/17)




martes, 24 de abril de 2018

V CERTAME DE TEATRO ESCOLAR EN LLINGUA ASTURIANA Y GALLEGO - ASTURIANO




Inés Sánchez Neira
Ganadora del premio á Meyor Actriz d’Educación Primaria pol sou papel de serena na obra 
‘A serena del Meiro’

¡¡FELICIDADES INÉS!!

jueves, 15 de marzo de 2018

OS ANIMALES D’ASTURIAS


Deprendemos os animales más carauterísticos da fauna asturiana.





Pa ello, primeiro, buscamos a información dos animales en internet y femos úa ficha coa información recoyida.




Llougo pintamos os animales y femos un mural d’esposición.




miércoles, 21 de febrero de 2018

A FRONTEIRA

Toli Morilla - A Fronteira

Hai sitos
que d'undequera que se miren
tan sempre d'outro lado
pro nun hai rayas
nin benditas nin malditas
que nun crucen as voluntades.

A nosa fronteira era o río
porque a da historia
nunca valera pra nada.

No inverno na chalana
no brao ente as anguías
y as oucas
pisando as pedras redondas
poñamos unha ponte
cada vez que cruzábamos a raya.

Traíamos sempre
apegada nas zocas
terra d'outro lado
tanta a lo menos
como levábamos da nosa.




martes, 20 de febrero de 2018

PEIXES DA RÍA DE NAVIA



ROBALLIZA
É un peixe de corpo allargado, mide entre dez y cen centímetros. Vive nos arenales das costas rocosas, nas rías y nos portos.
É mui llambiona, come xorra, esquila, cangrexos, oricios y outros peixes pequenos. Pon os ovos entre xeneiro y marzo.
Chámase ‘roballo’ cuando ten un peso xa considerable y ‘furagaña’ cuando é mui pequena.


ANGUILA/ANGUÍA
É un peixe de cuerpo allargado y de color branco, a más grande qu’atoparon midía 133 centímetros y pesaba 6,6 kg. A máxima edá descrita foi d’un exemplar de 88 anos. Nun ten espías nas aletas.
Cuando son pequenas chámanse angulas.


MUIL/MOIL
É un peixe de corpo allargado, pode midir  sesenta centímetros de llargo. A cabeza é ancha y ten el llabio superior mui grande.
É de color gris escuro y vive na costa, nos portos y alredor dos sitos unde hai actividá humana.
É mui llambión, come merda a caldeiraos, dende pan duro hasta a pintura dos barcos del muelle.
Nun é un peixe mui apreciado na cocia anque hai xente que lo fai en empanada.


ESCACHO/GOLONDRO
É un peixe de color roxo por enriba y branco por embaxo, ten a cabeza mui grande y triangular.
Vive nos fondos rocosos d’arena y fango, cerca das rocas.
Come xorra, peixes pequenos,…
Na cocía pode ferse en sopa, empanada, al forno,…


DORADA
É un peixe aplastado de color gris, entre os oyos ten úa raya de color dorado y por eso ye chaman asina. Mide entre 40 y 70 centímetros.
Viven en bancos en auguas pouco profundas.
Come cangrexos, xorra, peixes pequenos, mexiyones,…




SOYA
Peixe de corpo plano y de tamaño pequeno, entre 20 y 30 centímetros de llargo.
Ten el peleyo escuro y con pintas anaranxadas.
Vive nos fondos d’arena y come xorra y peixes pequenos.



SARGO
É un peixe aplastado de color gris, os novos tein rayas mouras nel llombo.
Cuando son novos viven en bancos al pé da ribeira, nos portos y unde rompen as folas. Os adultos son solitarios y viven na mar entre os cero y os cincuenta metros de profundidá.
Come xorra, cangrexos, mexiyones,…



SALMONETE
É un peixe de color entre marrón y roxo, con un cuerpo allargado de 10 a 15 centímetros.
Hai dúas especies: el salmonete de fango y el salmonete de roca, dependendo d’unde vivan, si en fondos d’arena y fango ou ben en fondos de roca.

Come xorra, cangrexos, mexiyones,…

jueves, 8 de febrero de 2018

ANTROIDO '18

 Xa chega el antroido al C.P. Darío Freán Barreira, mañá festa con mázcaras, charangas, actuacióis, espectáculos de maxa y muito más.
¡¡Nun lo podes perder!!

martes, 30 de enero de 2018

ESPOSICIÓN D'ARTE

Aproveitando que temos na escola úa esposición itinerante de réplicas del museo del prado, vamos fer os nosos propios cuadros, escribir úa reseña y esponer el noso arte.








EL DÍA DA PAZ

'Nun hai camino pá paz, a paz é el camino'. Gandhi
'A paz é máis importante que cualquer pedazo de terra'. Anwar Sadat
'A guerra é a salida cobarde a os problemas da paz'. Thomas Mann